بررسی الگوپذیری خیزش‌های جدید خاورمیانه و شمال افریقا مدل انقلاب اسلامی یا مدل امریکایی

نویسنده

  • محمدرضا حاتمی استادیار علوم سیاسی دانشگاه پیام نور
چکیده مقاله:

چکیده انقلاب‌ها و خیزش‌های مردم کشور‌های خاورمیانه و شمال افریقا، به منزلة یکی از مهم‌ترین رخداد‌ها در ابتدای دهة دوم قرن بیست‌ویکم، توجه صاحب‌نظران و تحلیل‌گران امور بین‌الملل را به خود جلب کرده است. در این میان نظرات متفاوتی پیرامون علل و زمینه‌ها و همچنین ماهیت این رخداد‌ها ارائه شده است. یکی از رهیافت‌ها رخداد‌های مذکور را بر پایة طرح خاورمیانة بزرگ تحلیل می‌کند، اما رویکرد فراگیر مردم و نخبگان کشورهای دستخوش انقلاب در خاورمیانه و شمال افریقا به مبانی ریشه‌های اسلامی باعث شد تا پدیدة «بیداری اسلامی» با مرکزیت انقلاب اسلامی محور تحلیل شایسته‌تری نسبت به مفهوم «بهار عربی» با رویکرد دموکراسی مد نظر امریکا قرار گیرد. پرسش مقاله این است ‌که در الگودهی به خیزش‌های جدید خاورمیانه مدل انقلاب اسلامی موفق بوده است یا مدل ارائه‌شدة امریکا؟ فرض مقاله بر آن است که ایالات متحدة امریکا در مدل ارائة خویش با تکیه بر منابع قدرت نرم خود، تحولات سیاسی در شمال افریقا و خاورمیانه را در جهت نیل به لیبرال دموکراسی منطبق بر الگوی امریکایی پیش‌بینی کرده است، در حالی که در جریان این انقلاب‌ها تحولات به سوی «بیداری اسلامی» با الگوی انقلاب اسلامی ایران سوق یافته است. به همین منظور، تفوق الگوی رهبری در انقلاب اسلامی و همچنین نفوذ قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران به نسبت امریکا از دلایل تبلور پدیدة بیداری اسلامی در نظر گرفته شده است. چهارچوب تحلیلی و نظری مقاله طبعاً بر اساس طرح خاورمیانة بزرگ به منزلة راهنمای سیاست خارجی امریکا در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر و ایدة بیداری اسلامی خواهد بود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی الگوپذیری خیزش های جدید خاورمیانه و شمال افریقا مدل انقلاب اسلامی یا مدل امریکایی

چکیده انقلاب ها و خیزش های مردم کشور های خاورمیانه و شمال افریقا، به منزلة یکی از مهم ترین رخداد ها در ابتدای دهة دوم قرن بیست ویکم، توجه صاحب نظران و تحلیل گران امور بین الملل را به خود جلب کرده است. در این میان نظرات متفاوتی پیرامون علل و زمینه ها و همچنین ماهیت این رخداد ها ارائه شده است. یکی از رهیافت ها رخداد های مذکور را بر پایة طرح خاورمیانة بزرگ تحلیل می کند، اما رویکرد فراگیر مردم و نخ...

متن کامل

اقتصاد تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و شمال افریقا

از اواخر سال 2010 میلادی تاکنون، مجموعهای از اعتراضات مردمی برخی خیابانهای منطقه خاورمیانه و شمال افریقا را فراگرفته است. این اعتراضات که تاکنون تغییر رژیم را در برخی از کشورها به دنبال داشته، از نظر چرایی، به وجود نرخ بالای بیکاری جوانان، تورم بالای قیمتها و وجود بیعدالتی اجتماعی و فساد مالی گسترده در بخش عمومی اقتصادهای منطقه، نسبت داده شده است. در عین حال تحلیلگران متمایل به ژئوپلیتیک، عوامل...

متن کامل

نقش اینترنت و شبکه های اجتماعی در انقلاب های خاورمیانه و شمال افریقا؛ نظریه و عمل

از اواخر سال 2010 تا به حال، کشورهای عرب مسلمان خاورمیانه و شمال افریقا دست خوش ناآرامی های سیاسی و اجتماعی بوده است؛ انقلاب هایی در برخی از این کشورها رخ داده و در کشورهایی مثل تونس، مصر، لیبی و یمن به پیروزی رسیده است. همچنین ناآرامی هایی که هنوز ممکن است به انقلاب منجر شود در بحرین و سوریه در جریان است. انقلاب های اخیر، موج جدید آزادی خواهی و مردم سالاری را در خاورمیانه و شمال افریقا رقم زد؛...

متن کامل

تحولات کشورهای غرب آسیا و شمال افریقا؛ پروژه یا پروسه

در بررسی تحولات جدید در جهان اسلام و سقوط دیکتاتورهای جهان عرب، تناقضی گفتمانی وجود دارد؛ گفتمانی معتقد است این خیزش‌ها از درون جوشیده و ریشه در پیشینه اسلامی، واقعیات تاریخی، تمدنی، فرهنگی و اجتماعی این کشورها دارد و به صورت یک پروسه و فرایند است. گفتمان دیگر ادعا می‌کند تحولات اخیر، پروژه‌ جدید امریکا برای منطقه است. حامیان این دیدگاه معتقدند که این خیزش‌ها را امریکا به ‌طور غیرمستقیم به وجود...

متن کامل

بررسی روند مشارکت اقتصادی زنان خاورمیانه و شمال افریقا ‏( 1998 تا 2012 )‏

در دهه های اخیر مسائل زنان از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. هر چند که مسأله جنسیتی اغلب از زاویه اجتماعی، مردم شناسی یا سیاسی بررسی می شود؛ اما هزینه های نا برابری، اغلب در سطح اقتصادی نیز جلوه گر می شود. از یک طرف توانایی اقتصادی زنان موجب توانایی آنان در عرصه های دیگر نیز می شود و از طرف دیگر کشورها از طریق فراهم نمودن امکانات مشارکت اقتصادی زنان می­توانند از تمام نیروی کار بالقوۀ...

متن کامل

ماهیت‌شناسی تحولات سال2011 شمال افریقا؛ به‌مثابه جنبش اجتماعی جدید

The uprising and developments in the Arab world that the Tunisian protests began, a wave of requests and political, economic and social demands to other classes of  people and then to other countries in the Middle East and North Africa region ,including Egypt. The developments in some of the changing political systems in the region, regional order and also affect the interests and approach powe...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 4  شماره 10

صفحات  105- 125

تاریخ انتشار 2014-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023